از دیرباز مردم عقیده برای هر دوره دوازده ساله یک نماد حیوان را برای سال خود انتخاب می نمودند.
حتما برایتان این سوال پیش آمده که معنای نام حیوانات روی هر سال چیست؟ برای یافتن پاسخ این سوال با ما همراه باشید.
سال موش، نخستین سال از دور دوازده ساله ترکان و قبچاقیان و اویغوران است که منجمان ترکستان در قدیم بودند.
آن‌ها یک دور نجومی ترتیب دادند که پس از استیلای مغول دوره دوازده ساله ترکان در ایران رواج یافت.
جالب است بدانید حوادثی که در هر سال رخ می‌دهد، زیر تاثیر و نفوذ حیوان نماد آن سال قرار می‌گیرد. شاید چنین باورهایی خرافی و بی‌پایه و اساس به نظر برسد و شاید عده‌ای باشند که حرکت ماه و خورشید را بر زندگی انسان‌ها موثر می‌دانند و بعید هم نیست که به واقع هم چنین اثری وجود داشته باشد و تمام متولدین یک سال سرنوشت و ویژگی‌های شخصیتی و خصوصیات یکسانی داشته باشند. اما از دیر باز و ایام قدیم در ایران نیز برای هر سال شمسی نام حیوانی نام گذاری می‌شد که تا به امروز نیز متداول است.
این نام ها که متعلق به 12 حیوان یاد شده است به صورت چرخشی بر روی سال‌ها گذاشته می‌شوند.
جزئیات این نوع گاه‌شمار را می‌توان از تاریخ‌هایی که در آثار قدما و پیشینیان ثبت شده، بدست آورد.
بررسی گاه شماری حیوانی حکایت از آن دارد که این گاه‌شماری از ترکیب برخی اصول گاه‌شماری جلالی، گاه‌شماری هجری قمری و گاه‌شماری دوازده حیوانی چینی-اویغوری شکل گرفته است و در طول هفت قرنی که از یورش مغول به ایران می‌گذرد و تا سال ۱۳۰۴ هجری خورشیدی در ایران رایج بوده‌است.
هرچند که در طی این چند سده همواره به یک شکل نبوده و در دوره‌های مختلف، تغییراتی نیز در آن پدید آمده است.
قبل از هرچیز بهتر است درباره حیوان سال 1399 موارد زیر را بدانید:
نماد متولدین سال موش در واقع نماد فعالیت گروهی است، موش اهل معاشرت و اجتماعی است، اما چون اغلب اطرافیانش اهل هیاهو و یاوه گویی الهستند، دوستان کمی دارد.
او موجودی تودار است، عادت به خودخوری دارد، لذا به کسی اعتماد نمی کند.
موش با ویژگی های جذابیت و خشونت زاده شده است و در نگاه اول، شوخ طبع و متعادل به نظر می رسد، اما فریب او را نخورید، چون خشونت و نا آرامی در پس این چهره خونسرد پنهان است.
اگر مدتی با او همنشین یا همسفر شوید، به پریشان حالی، عصبانیت و تند خویی او پی خواهید برد.
شکسپیر
راسین
جرج ساند
تولستوی
دوفو
ژول ورن
دوده
کاترین منسفلد
شارلوت برونته
آنتوان دوسنت اگزوپری
اوژن یونسکو
مشاغل مناسب برای متولدین سال موش
مغازه دار
سمسار
فروشنده دوره گرد
حسابدار کارمند رسمی (عالی رتبه یا جزء)
مدیر تبلیغات
روزنامه نگار
تاجر
موسیقیدان
نقاش
نویسنده
صاحب بنگاه کارگشایی
پیشینه گاه شمار
آغاز این نوع گاه‌شماری در روز پنجشنبه ۱۵ ژوئیه سال ۶۲۲ مسیحی و با نخستین سال قمری که محمد (ص)، پیامبر اسلام از مکه به مدینه هجرت نمود، آغاز می‌شود و بنابراین شاید بتوان گفت که این نوع گاه‌شماری مستقیماً از گاه‌شماری هجری قمری گرفته شده‌است.
در آغاز به کارگیری این نوع گاه‌شماری، ماه‌های قمری اقترانی که با رؤیت هلال ماه آغاز می شد به شکلی که در گاه‌شماری هجری قمری کاربرد داشت، باقی ماند تا مورد تأیید مسلمانان نیز قرار بگیرد.
بدین سان، به همان ترتیبی که در گاه‌شماری قمری عمل می‌کردند؛ طول ماه‌های قمری را در زیج‌ها و تقویم‌های سالیانه سی روزه و بیست و نه روزه محاسبه می‌کردند.
در این زمینه، نخستین روز سال در امور دینی و شرعیات، نخستین روز ماه محرم و در امور مالیاتی و رسمی، نوروز جلالی بود و تاریخ مطابق با آن را، گاه با گاه‌شماری قمری و گاه با تاریخ ماه‌های گاه‌شماری جلالی و برج‌های دوازده گانه سال، مشخص نمودند.
در اوایل به کارگیری گاه‌شماری حیوانی، بیشتر از مطابقت با ماه‌های هجری قمری استفاده می‌شد، امّا در دوره‌های بعد، بیشتر گاه‌شماری جلالی و برج‌های دوازده گانهٔ آن مورد استفاده قرار می‌گرفت. بر این اساس، طول متوسط سال برای کارهای رسمی و مالیاتی در گاه‌شماری حیوانی، برابر با طول متوسط سال حقیقی خورشیدی بود.
تغییرات گاه‌شمار در دوره صفویه
تا دوره صفویه، گاه‌شماری حیوانی با ماه‌های قمری رواج داشت، امّا از دوره صفویه، مقرر گردید که علاوه بر ماه‌های قمری، ماه‌های شمسی نیز در تقویم‌های سالیانه ثبت شود. این روش از عصر صفویه تا سال ۱۳۲۹ هجری قمری ادامه داشت.
در این سال ماه‌های شمسی با نام برج‌های دوازده گانه پذیرفته شده و در تقویم‌های سالیانه ثبت شدند.
صفویان همچون مغول‌ها سال‌های قمری را با نام حیواناتی که به سال‌های همزمان چینی- اویغوری اطلاق می‌شد، نامگذاری می‌کردند و از آنجا که هر سی و سه سال خورشیدی (یا هر سی و سه سال قمری چینی- اویغوری) برابر با سی و چهار سال قمری می‌باشد؛ همواره یک سال قمری در طی این مدت بی نام می‌ماند.
بنابراین در عصر صفویه قرار بر این شد که در گاه‌شماری حیوانی، در هر دوره سی و سه یا سی و چهار ساله شمسی – قمری ِ چینی – اویغوری، یک سال قمری در نامگذاری حذف گردد.
با اینکه این حذف، در هر سی و سه یا سی و چهار سال لازم بود امّا در عرصه عمل چندان به صورت منظم اجرا نمی‌شد.
به عنوان نمونه در گزارش اسکندر منشی، وقایع نگار دوره صفویه، در برخی موارد نام یک حیوان به دو سال متوالی داده شده است. این ترتیب در میان ترکان آسیای مرکزی از قدیم معمول بوده و سال مذکور از این قرار است :
سیچقان ئیل (سال موش)
اورئیل (سال گاو)
بارس ئیل (سال پلنگ)
توشقان ئیل (سال خرگوش)
لوی ئیل (سال نهنگ)
ئیلان ئیل (سال مار)
یونت ئیل (سال اسب)
قوی ئیل (سال گوسفند)
پیچی ئیل (سال میمون)
تخاقوی ئیل (سال مرغ)
ایت ئیل (سال سگ)
تنگوزئیل (سال خوک)
حال می‌خواهیم ببینیم چگونه سال‌ها را نامگذاری می‌کنند و روش نامگذاری به چه صورت است و منطق نامگذاری چگونه می‌باشد.
یک شعر معروف ایرانی وجود دارد که در ابتدا با این نام ها شما را آشنا می نماید:
موش و بقر و پلنگ و خرگوش و شمار زین چهار چو بگذری نهنگ آید و مار
آنگاه به اسب و گوسفند است حساب حمدونه (میمون) و مرغ و سگ و خوک آخر کار
برای محاسبه اینکه نماد حیوان امسال چیست، روش کار به این صورت است که در ابتدا باید عدد ۶ را از سال خورشیدی کم کرد و عدد به دست آمده را بر ۱۲ تقسیم نمود.
نکته: تقسیم را با ماشین حساب انجام ندهید تا باقی مانده تقسیم را بدست بیاورید!
باقیمانده این تقسیم از ۰ تا ۱۱ می‌تواند باشد که هرکدام از این اعداد بیانگر نام یکی از حیوانات است. باقیمانده این تقسیم برای سال ۱۳۹۰ ، ۴ می شود که گویای سال خرگوش است.
نام این حیوانات طبق اعدادشان به صورت زیر است:
۰ خوک
۱ موش
۲ گاو
۳ پلنگ
۴ خرگوش
۵ نهن
۶ مار
۷ اسب
۸ گوسفند
۹ میمون
۱۰ مرغ
۱۱ سگ
برای مثال همان طور که در زیر مشاهده می کنید تنها کافی است عدد ۶ را از سال ۱۳۹۱ کم کنیم که می شود ۱۳۸۵ بعد در ادامه با تقسیمی ساده باقیمانده تقسیم ۱۳۸۵ بر ۱۲ را می یابیم که مطمئنا ۵ می شود و طبق داده های بالا ۵ برابر نهنگ می باشد.
نهنگ=۵ ۵+(۱۱۵×۱۲)=۱۲÷۱۳۸۵ ۱۳۸۵=1391-6
مار=۶ ۶+(۱۱۵×۱۲)=۱۲÷۱۳۸۶ ۱۳۸۶=1392-6
موش=1 1+( 116 × 12) = ۱۲÷ 1393 1393= 6 – 1399
